Category Archives: Oude noorden
de Zaagmolenbrug met links Zaagmolenkade en rechts Zaagmolendrift,1988
De Rotte ter hoogte van de Zaagmolenbrug, 6 februari 1988. Links de Zaagmolenkade en rechts de Zaagmolendrift.
De Zaagmolenbrug is vernoemd naar de houtzaagmolens, die vroeger aan de Rotte stonden. In 1671 kwam de houtzaagmolen bij de buitenplaats ‘Woelwijk’, genaamd ‘de twee Zwanen’ al voor. Verder was hier in 1784 een houtkoperij met twee zaagmolens, ‘de Ooievaar’ en ‘de Zwaan’ geheten. De Zaagmolendrift heette van 1910 tot 1912 Zaagmolenstraat en van 1912 tot 1926 Nieuwe Zaagmolenstraat. De Zaagmolenstraat droeg voor 1897 de naam Van Bommelstraat naar Cornelis van Bommel, die hier o.a. in 1869 bezittingen had. De Zaagmolenbrug was oorspronkelijk een ijzeren ophaalbrug, die in 1895 was gebouwd en tot 1910 ter hoogte van het Noordplein en de Crooswijksesingel over de Rotte lag. Daarna werd ze verplaatst naar de Zaagmolendrift en de Crooswijksestraat. Ze ontving toen de naam Zaagmolenbrug. In 1956 werd ze vervangen door de huidige brug van die naam.
De fotograaf is Lex de Herder en de foto komt uit het Stadsarchief Rotterdam. De informatie komt eveneens uit het Stadsarchief Rotterdam.
Met medewerking van Rotterdam van toen
Noordplein, 1973
Avondschemering op het Noordplein met slooppanden en een doorkijkje richting de kermis in de hoek Hofdijk, Pompenburg en Katshoek, 1973 (geschat). Op de achtergrond het stadhuis.
Het Noordplein ligt in Rotterdam-Noord en aan de Noordsingel. Van 1884 tot 1892 gold de naam Noordplein alleen voor het gedeelte ten oosten van de Noordsingel, gelegen tussen de Rotte en de Erasmusstraat. Sinds 1902 draagt ook het gedempte deel van de Noordsingel tussen het oude Noordplein en de Hofdijk, deze naam. Dit gedeelte heeft ook nog enige tijd Hofkade geheten.
Een goede verklaring van deze straatnaam is niet te vinden. De naam wordt eerst in 1589 vermeld, wanneer er sprake is van de stadsvest bij Pompenburg. Oorspronkelijk was Pompenburg slechts de buurt die zich tegenover het Couwenburghseiland bevond. In 1505 had de vroedschap besloten de stad te versterken en verschillende torens aan de vesten te bouwen, o.a. ‘eene toorn in de crimp omtrent die hantboochscuttersdoel’. Zeer waarschijnlijk is deze toren op het latere Pompenburg verrezen en zal hij die naam wel gedragen hebben. In de stadsrekening van 1644 komt de ‘toren van Pompenburg’ voor. In 1638 had men daar ook een korenmolen ‘Pompenburch’. De hoofdlieden van het korenmolenaarsgilde verkochten in 1740 de molenwerf, vanouds genaamd Pompenburch, waarop de molen ‘De Pomp’ had gestaan, met het verbod er ooit weer een molen neer te zetten. In 1837 en latere jaren gold de naam Pompenburg voor een blok huizen. Toen in 1905 de stadsvest ter hoogte van het Pompenburg was gedempt werd de hierdoor ontstane brede weg Pompenburgsingel genoemd. De naam Pompenburg werd in 1949 gegeven aan de weg die ter hoogte van de vroegere Pompenburgsingel is aangelegd.
De fotograaf is Ary Groeneveld en de foto komt uit het Stadsarchief Rotterdam. De informatie komt eveneens uit het Stadsarchief Rotterdam.
Met medewerking van Rotterdam van toen
Noordmolenstraat, 1945
De Noordmolenstraat is feestelijk versierd in verband met de bevrijding van Nederland, 16 mei 1945. Bij het pand van de Algemene Coöperatieve Verbruiksvereeniging Voorwaarts hangt een spandoek met de tekst: Thanks for hanging your washing on the Siegfried-line.
Op 8 mei doet de bevrijder eindelijk zijn intocht in Rotterdam. De Duitse capitulatie is dan echt een feit en de aftocht van de Duitse troepen begint onmiddellijk. Het binnentrekken van de Canadezen leidt tot uitzinnige vreugde. Er wordt met zakdoeken en vlaggen gezwaaid en met bloemen en serpentines gegooid. Vooral de jeugd beklimt de tanks en vrachtwagens die onder luid gejuich door de straten rijden. Op het Stadhuis verschijnt burgemeester Oud met generaal-majoor Forster van het 1ste Canadese leger op het balkon, en ook nu ziet het weer zwart van de mensen op de Coolsingel. De meeste Canadezen slaan die dag hun kamp op langs de Heemraadssingel.
De Noordmolenstraat dankt zijn naam aan de vroegere windwatermolen van de polder Oost-Blommersdijk, die nabij de hoek Noordmolenstraat/Zwaanshals stond. Deze Blommersdijksemolen, in de volksmond bekend als Noordmolen, werd omstreeks 1440 gebouwd om het water uit de polder te pompen, dat vervolgens in de Rotte werd geloosd. Nadat de molen door brand was verwoest, werd hij in 1722 herbouwd. In 1878 werd hij vervangen door een stoomgemaal. De molen werd in 1894 afgebroken. De Noordmolendwarsstraat heette voor 1892 Dwarsnoordmolenstraat. Om overeenstemming te brengen in de terminologie van de straatnamen werd de naam gewijzigd.
De fotograaf is Lex de Herder en de foto komt uit het Stadsarchief Rotterdam. De informatie komt van http://www.brandgrens.nl/bevrijding(bron: Stadsarchief Rotterdam) en uit het Stadsarchief Rotterdam.
Met medewerking van Rotterdam van toen
Bergweg, 1932
De Bergweg ter hoogte van de Zwart Janstraat, 1932.
De Bergweg dankt zijn naam aan het voormalige dorp Hillegersberg, ook wel Den Berg genoemd, dat in 1941 door Rotterdam werd geannexeerd. De Bergweg heette vóór 1897 Oost-Blommersdijkschenweg. De Bergweg maakte deel uit van de oude 12de eeuwse zeedijk. De naam ‘Berchwech’ komt in 1387 voor het eerst voor. In de 19de eeuw treft men ook de naam Blommersdijksche Straatweg aan.
Het strenge bewind van de Spaanse koning Filips II als landsheer van de Nederlanden leidt tot een opstand, waarbij Willem van Oranje vanaf 1568 ook geuzen gebruikt. Rotterdam, en in ieder geval het stadsbestuur, is rond 1570 nog erg Spaansgezind en neemt ter beveiliging van haar handel en scheepvaart deel aan de bestrijding van de geuzen die op 1 april 1572 Brielle innemen en op 7 april ook Delfshaven.
Burgemeester Roos en de smid Swart Jan
Spaanse troepen trekken vervolgens naar Rotterdam om van daaruit Delfshaven te heroveren. Bij hun aankomst op 8 april gaat het echter mis: een beschonken menigte houdt de Spanjaarden bij de Oostpoort tegen, zodat zij de nacht buiten moeten doorbrengen. De volgende dag, 9 april, mogen de getergde Spanjaarden wel de stad in trekken, maar de intocht van soldaten in grote aantallen loopt uit op gewelddadige schermutselingen waarbij ongeveer veertig Rotterdammers de dood vinden. Onder de Rotterdammers die daarbij worden vermoord, bevinden zich de stadsbestuurder Jan Jacobsz. Roos en de smid ‘Swart Jan’, die als eerste sneuvelde bij de Oostpoort. Tegenwoordig herinneren de Burgemeester Roosstraat en de Zwartjanstraat in de wijk het Oude Noorden nog aan de Spaanse terreur.
De prentbriefkaart komt uit het Stadsarchief Rotterdam. De informatie komt eveneens uit het Stadsarchief Rotterdam.
Met medewerking van Rotterdam van toen
Noordplein, 1933
Het Noordplein met de hoek van de Zaagmolenkade, 1933. Op de voorgrond de Rotte.
Dit plein ligt in Rotterdam-Noord en aan de Noordsingel. Van 1884 tot 1892 gold de naam Noordplein alleen voor het gedeelte ten oosten van de Noordsingel, gelegen tussen de Rotte en de Erasmusstraat. Sinds 1902 draagt ook het gedempte deel van de Noordsingel tussen het oude Noordplein en de Hofdijk, deze naam. Dit gedeelte heeft ook nog enige tijd Hofkade geheten.
De Zaagmolenkade is vernoemd naar de houtzaagmolens, die vroeger aan de Rotte stonden. In 1671 kwam de houtzaagmolen bij de buitenplaats ‘Woelwijk’, genaamd ‘de twee Zwanen’ al voor. Verder was hier in 1784 een houtkoperij met twee zaagmolens, ‘de Ooievaar’ en ‘de Zwaan’ geheten. De Zaagmolendrift heette van 1910 tot 1912 Zaagmolenstraat en van 1912 tot 1926 Nieuwe Zaagmolenstraat. De Zaagmolenstraat droeg voor 1897 de naam Van Bommelstraat naar Cornelis van Bommel, die hier o.a. in 1869 bezittingen had. De Zaagmolenbrug was oorspronkelijk een ijzeren ophaalbrug, die in 1895 was gebouwd en tot 1910 ter hoogte van het Noordplein en de Crooswijksesingel over de Rotte lag. Daarna werd ze verplaatst naar de Zaagmolendrift en de Crooswijksestraat. Ze ontving toen de naam Zaagmolenbrug. In 1956 werd ze vervangen door de huidige brug van die naam.
De prentbriefkaart komt uit het Stadsarchief Rotterdam. De informatie komt eveneens uit het Stadsarchief Rotterdam.
Met medewerking van Rotterdam van toen
Correct – Benthuizerstraat, 1973
Radio- en televisiezaak van Correct aan de Benthuizerstraat geopend door tv-bekendheid Ted de Braak, januari 1973.
De oprichting van “Verkoopbureau Correct” op de Zaagmolenstraat 106 te Rotterdam met een verkoopruimte van 20m², vond plaats op 3 april 1940 door de heer Frans de Jong. Samen met zijn vrouw en baby woonde hij op 20m² achter de winkel. Gedurende de oorlogsjaren is Frans de Jong een geruime tijd te werk gesteld in Duitsland, toch bleef het bedrijf bestaan, hoewel er in die tijd natuurlijk geen radio verkocht werd.
De radio kwam na de bezettingsjaren in steeds meer varianten op de markt en daarom besloot de Frans de Jong de winkel, waar tot op dat moment allerhande huishoudelijke apparaten werden verkocht, definitief om te bouwen tot Radio-Speciaalzaak. Harry de Jong kwam als technicus in de zaak bij pa. Een jongeman met liefde voor alles wat met techniek te maken heeft en al snel nam hij het roer over. De toenemende welvaart en de daarmee samenhangende groei van het bedrijf, zorgde ervoor dat Correct meer ruimte nodig had. De aangrenzende panden voorzagen in deze behoefte aan ruimte. De opkomst van de platenspeler en grammofoonplaten bracht Correct in 1957 tot haar tweede specialisatie. In het pand aan de Zaagmolenstraat 102 werd in 1957 de “Correct platenpijp” geopend, een pijpenlawinkel waar bakvissen en jongeren terecht konden voor de platenprimeurs uit de “Top of Flop” van Herman Stok.
De opkomst van de televisie, maar ook de enorme toename van audioapparatuur in vele verschijningsvormen, verhoogde de vraag naar serviceverlening in de vorm van installaties, reparaties en onderhoud. Dit leidde tot de oprichting van een onafhankelijke, professionele, eigen technische dienst (Correct Service Center) die in 1965, onder eigen dak, in de Zaagmolenstraat geplaatst werd.
Eind jaren zestig was Correct gehuisvest in een tiental verschillende panden in de Zaagmolenstraat en omgeving. In die tijd stond de directeur H. de Jong voor een belangrijke strategische beslissing: of meer filialen in Rotterdam, of alles onder één dak. In 1971 werd gekozen voor het onder één dak plaatsen van de verschillende Correct activiteiten. Medio 1971 werd een voormalige bioscoop, het Victoria Theater aan de Bergweg, gekocht.
Na een grootscheepse verbouwing, waarbij alleen de contouren van de voormalige bioscoop bewaard zijn gebleven, opende Correct op 29 januari 1973 officieel haar deuren. Rotterdam was een nieuw soort theater rijker geworden: “Radio Correct”. Een totaaltheater op elektronica gebied, alles voor beeld en geluid onder één dak:
– 1200 m² verkoopoppervlakte op de begane grond
– parkeren in de kelder
– kantoren en Technische Dienst op de eerste verdieping.
De opzet was uniek voor zowel Rotterdam als voor heel Nederland. Waren het eerst alleen Rotterdammers die Correct ontdekten, al snel kwam men ook van ver buiten Rotterdam. Het beleid was, en is nog steeds, gericht op eerlijk Rotterdams koopmanschap. Dat sprak aan en mede daarom groeide Correct uit tot een begrip voor de consument en de toeleveranciers uit de handel en de industrie.
De fotograaf is Ary Groeneveld en de foto komt uit het Stadsarchief Rotterdam. De informatie komt van correct.nl. Lees verder ophttps://www.correct.nl/historie.php
Metmedewerking van Rotterdam van toen
Zwaanshals, 1982
Gezicht op het Zwaanshals, 2 oktober 1982.
Het ‘Swaenshals’ in Blommersdijk, dat in het laatst van de 16de eeuw wordt vermeld, was zowel de naam van een huis als van het gehele buurtje, waarvan het deel uitmaakte. Men had in het Zwaanshals in 1643 ‘de Witte Gecroonde Swaen’. In 1667 wordt het huis ‘daer uythangt het Swaenshals’ aan de Rottekade of Hofdijksche kade vermeld. Dit moet hetzelfde huis zijn dat in 1593 als De Swaenshals voorkomt. De naam staat waarschijnlijk in verband met de bocht, die de Rotte hier ter plaatse maakt. Het is echter ook mogelijk dat de aanwezigheid van zwanen daartoe de aanleiding was. Even noordelijker vond men het Zwaneneiland. Deze naam komt echter pas later voor en kan dus van Zwaanshals zijn afgeleid. Volgens de dichter Dirk Smits hadden op dit eiland veel stadszwanen waarschijnlijk hun winterverblijf. Een gedeelte van de Zwaanshalskade heette van 1889 tot 1930 Fabriekskade.
De fotograaf is Lex de Herder en de foto komt uit het Stadsarchief Rotterdam. De informatie komt eveneens uit het Stadsarchief Rotterdam.
Met medewerking van Rotterdam van toen
Zwart Janstraat, 1971
In het pand van een oude slagerij in de Zwart Janstraat wordt een filiaal van de Hollandsche Bank Unie gevestigd, 1971 (geschat).
De Spaanse terreur is de benaming van de schermutselingen van 9 april 1572, waarbij Spaanse soldaten na de inname van de stad ongeveer 40 Rotterdamse burgers doden, onder wie burgemeester Jan Jacobsz Roos en de smid Swart Jan.
Het strenge bewind van de Spaanse koning Filips II als landsheer van de Nederlanden leidt tot een opstand, waarbij Willem van Oranje vanaf 1568 ook geuzen gebruikt. Rotterdam, en in ieder geval het stadsbestuur, is rond 1570 nog erg Spaansgezind en neemt ter beveiliging van haar handel en scheepvaart deel aan de bestrijding van de geuzen die op 1 april 1572 Brielle innemen en op 7 april ook Delfshaven.
Spaanse troepen trekken vervolgens naar Rotterdam om van daaruit Delfshaven te heroveren. Bij hun aankomst op 8 april gaat het echter mis: een beschonken menigte houdt de Spanjaarden bij de Oostpoort tegen, zodat zij de nacht buiten moeten doorbrengen. De volgende dag, 9 april, mogen de getergde Spanjaarden wel de stad in trekken, maar de intocht van soldaten in grote aantallen loopt uit op gewelddadige schermutselingen waarbij ongeveer veertig Rotterdammers de dood vinden. Onder de Rotterdammers die daarbij worden vermoord, bevinden zich de stadsbestuurder Jan Jacobsz. Roos en de smid ‘Swart Jan’, die als eerste sneuvelde bij de Oostpoort. Tegenwoordig herinneren de Burgemeester Roosstraat en de Zwartjanstraat in de wijk het Oude Noorden nog aan de Spaanse terreur.
Nadat in 1549 een primitief houten beeld van Erasmus is gemaakt, wordt in 1557 bij de voltooiing van de brug over de Steigersgracht (Grotemarkt) aldaar een blauw arduinstenen beeld van Rotterdams beroemdste zoon geplaatst. Tijdens de gewelddadige gebeurtenissen van 9 april 1572 besmeuren de Spanjaarden dit beeld, schieten het stuk en smijten het in het water, naar verluidt hiertoe aangezet door een fanatieke Spaanse kapelaan met een grote afkeer van Erasmus.
De fotograaf is Ary Groeneveld en de foto komt uit het Stadsarchief Rotterdam. De informatie komt eveneens uit het Stadsarchief Rotterdam.
Met medewerking van Rotterdam van toen
Benthuizerstraat hoek Gerard Scholtenstraat, 1978
De kruising van de Benthuizerstraat met de hoek van Gerard Scholtenstraat, 13 september 1978.
Deze straat ontleent haar naam aan het dorp Benthuizen in de provincie Zuid-Holland. De stad Rotterdam kocht in 1692 de ambachtsheerlijkheid Benthuizen voor 27.000 gulden. Daarbij verkreeg de stad de heerlijke rechten. In 1853 verkocht ze de ambachtsheerlijkheid.
Gerard Scholten (1836-1894) was adjunct-directeur van Gemeentewerken 1873-1882, fabrieklandmeter van Schieland en directeur van de Academie van Beeldende Kunsten en Technische Wetenschappen. Tevens was hij adviseur van verschillende bouwondernemingen, zoals van de maatschappij, die een deel van het (Oude) Noorden exploiteerde. Als waardering voor zijn arbeid verzochten de bouwondernemers na zijn dood zijn naam aan de straat te mogen geven, die sinds juli 1892 Zwarteweg heette. Laatsgenoemde naam was ontleend aan de sintels, die hadden gediend om de weg te verharden.
De fotograaf is Lex de Herder en de foto komt uit het Stadsarchief Rotterdam. De informatie komt eveneens uit het Stadsarchief Rotterdam.
Met medewerking van Rotterdam van toen
Benthuizerstraat 1950
Gezicht in de Benthuizerstraat met links de Schoonoordstraat, 1950.
De Benthuizerstraat ontleent haar naam aan het dorp Benthuizen in de provincie Zuid-Holland. De stad Rotterdam kocht in 1692 de ambachtsheerlijkheid Benthuizen voor 27.000 gulden. Daarbij verkreeg de stad de heerlijke rechten. In 1853 verkocht ze de ambachtsheerlijkheid.
De Schoonoordstraat draagt de naam van het buiten Schoonoord dat hier in de tweede helft van de 19de eeuw heeft bestaan.
Deze straten liggen in het Oude Noorden. Dit is een oude stadswijk ten noorden van Schieweg en Schiekade tussen Bergselaan en Rotte. De wijk werd gebouwd in het laatste kwart van de 19de eeuw
De prentbriefkaart komt uit het Stadsarchief Rotterdam. De informatie komt eveneens uit het Stadsarchief Rotterdam.
Met medewerking van Rotterdam van toen
