Category Archives: Centrum
Bioscoop Capitol-Nieuwe Binnenweg, 1954
Bioscoop Capitol (1931-1962) aan de Nieuwe Binnenweg 326, 1954.
Bioscoop Capitol ging op 1 november 1931 open op de Nieuwe Binnenweg 326 als opvolger van de Wester Bioscoop. De Wester Bioscoop werd in 1919 geopend met 1400 zitplaatsen, toen de grootste bioscoop in Nederland. Het bedrijf heeft bestaan tot 1962 – toen sloot het. In 1962 had de bioscoop 1241 zitplaatsen. De architect van het theater was Jac van Gelderen.
Het theater opende in 1911 onder de naam Weisbard-theater. Dit werd er geschreven in het NIW van die week:
Donderdagavond 30 Nov. had de opening plaats van het Weisbard-theater aan den Nieuwe Binnenweg.
Het gebouw, dat uitmunt door sierlijkheid, de schoone decors, het schitterend licht, waarbij een uitgelezen programma, maakte op de genoodigden een onuitwischbaren indruk. Men staat verbaasd, dat in betrekkelijk korten tijd er zoo schoon gebouw vervaardigd kon zijn. De openingsrede, uitgesproken door den heer Engelen, stelde ons in korte trekken in kennis met den bouw van dit theater, waarin hij alleen, die op Amerikaansche wijze voor de spoedige voltooiing hadden zorg gedragen, innigen dank bracht namens de Directie. Met was voornamelijk een hulde aan den architect, den heer Jac. van Gelderen, alsmede aan de verschillende firma’s voor het schoone geheel, dat hier verrezen was. Ook de directie en de stad Rotterdam weiiichte hij hiermede geluk. Alsnu ging men over tot het vertoonen van de Rotterdamsche Diergaarde in lichtbeelden, dat bewondering wekte bij het aanwezige publiek. Ook orkest en het optreden van verschillende artisten gaf blijk, dat de directeur zeer goed voor z|jn taak berekend is.
Veel sporen over dit Capitol zijn er niet. Er werden wel eens filmochtenden georganiseerd. Iets dat meer spectaculair was, was een inbraak op 1-2 september 1935. Vakkundig werd er ingebroken en uit de brandkast werd een bedrag van dfl. 5800,– gestolen, een kapitaal in die dagen. Een paar dagen later werden de daders al opgepakt, een 44-jarige kelner van het theater en een 22-jarig bloemist. Verder speurwerk wees echter uit dat zij het deel waren van een veel grotere bende.
De fotograaf is Lex de Herder en de foto komt uit het Stadsarchief Rotterdam. De informatie komt van https://www.joodserfgoedrotterdam.nl/bioscoop-capitool/
Met medewerking van Rotterdam van toen
Beursplein, 1951
Gezicht op het Beursplein bij avond, 1951-1955.
Het Beursplein is vernoemd naar het nieuwe, in 1940 gereedgekomen, beursgebouw aan de Coolsingel, ontworpen door architect J.F. Staal. Voordien werd dit plein Spinhuisstraat genoemd. Tot 1942 bevond zich bij de Blaak een plein dat eveneens de naam Beursplein droeg.
HEMA (voorheen als acroniem van Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam) is een van oorsprong Nederlandse keten van warenhuizen in Britse handen. Er zijn vooral vestigingen in Nederland, maar ook in België, Luxemburg, Duitsland, Frankrijk, Spanje, Engeland (sinds juni 2014) en de Verenigde Arabische Emiraten (sinds 2018). Het was tot juli 2007 onderdeel van Maxeda (waar ook Vroom & Dreesmann, Praxis en De Bijenkorf onder vielen), maar werd verkocht aan de Britse investeringsmaatschappij Lion Capital. Het warenhuis kenmerkt zich door het aanbod van producten voor dagelijks gebruik en een assortiment dat vrijwel geheel speciaal voor HEMA geproduceerd is.
De fotograaf is Lex de Herder en de foto komt uit het Stadsarchief Rotterdam. De informatie komt eveneens uit het Stadsarchief Rotterdam en van Wikipedia.
Met medewerking van Rotterdam van Toen
Politie te paard in de Hoogstraat, 1965
Politie te paard in de Hoogstraat met links de V&D, 15 mei 1965.
De naam Hoogstraat komt voor het eerst in 1396 voor. Dit was het gedeelte van de Schielands Hoge Zeedijk, dat tot dan toe Oosteinde (1338), Middeldam (1357) en Westeinde (1359) had geheten. Deze namen hadden echter niet alleen betrekking op de Hoogstraat, maar ook op de straten in het Oost-, Midden- en Westvak gelegen.
De Middeldam, die in 1351 nog Dam heette, is rond het midden van de 13de eeuw aangelegd in de Rotte. Deze mondde met enkele duikersluizen uit in de Maas. De Middeldam strekte zich uit van de oosthoek van de Kerkstraat en de Grotemarkt tot de Lamsteeg.
In 1533 besloot de vroedschap de Hoogstraat (in de resolutie Dijkstraat geheten) te verhogen van de Schiedamsepoort tot de Oostpoort. Ook de naam Hooge Dijkstraat komt voor. Het grootste gedeelte van de Hoogstraat loopt oost-west, een klein gedeelte noord-zuid. Dit laatste gedeelte wordt Korte Hoogstraat genoemd. Vroeger heette dit ook wel Schiedamsedijk.
De huidige Korte Hoogstraat ligt op dezelfde plaats als de vooroorlogse straat van die naam. De huidige Hoogstraat heeft van de Korte Hoogstraat tot de Botersloot haar oorspronkelijke ligging behouden. Vanaf laatstgenoemde straat tot het Oostplein is ze in noord-oostelijke richting omgebogen.
De fotograaf is Lex de Herder en de foto komt uit het Stadsarchief Rotterdam. De informatie komt eveneens uit het Stadsarchief Rotterdam.
Met medewerking van Rotterdam van toen
Politiebureau van politie Haagseveer, 1962
Het Haagseveer met rechts het hoofdbureau van politie en de Delftsevaart, gezien vanaf de met sneeuw bedekte Noordmolenwerf, 1962-1966.
Het schippersveer op Den Haag was aan deze kade gelegen evenals het kantoor van het wagenveer. Een huis ”s-Gravenhage’ trof men hier al in 1596 aan. In het midden van de 17de eeuw is er sprake van ‘het Haagscheveer’ op de Delftsevaart, in 1707 is er bijgevoegd ‘naest het Coolhuys’ (de Sint Jorisdoelen). Delftsevaart was vroeger de gewone naam van deze straat. Later sprak men van Delftsevaart, anders genaamd Haagseveer. De laatste naam kwam in de 19de eeuw steeds meer in zwang. Na het bombardement werd het Haagseveer in zuidelijke richting verlengd met een gedeelte van de Westewagenstraat.
De Delftsevaart kan men beschouwen als een gedeelte van de vaart ‘van Rotterdam naar de Schie’, voor het graven waarvan graaf Willem IV op 9 juni 1340 aan Rotterdam vergunning gaf. Zij dankt haar naam aan de stad Delft. In 1368 sprak men van de vaart van der Spoeije en veel later nog, o.a. in 1608, is er sprake van Schieweg W.Z.. aan de Doelweg (Haagseveer). Beide zijden van de vaart hebben lang de naam Delftsevaart gedragen. De kaden werden eerst in het midden van de 16de eeuw bebouwd. Voor die tijd lagen hier slechts tuinen en scheepstimmerwerven. In het begin van de 19de eeuw noemde men het gedeelte dat tussen de Galerij en de Sint Jacobsstraat lag Rijkelui Delftsevaart. Verderop sprak men van de Gemeenelui Delftsevaart.
De fotograaf is Lex de Herder en de foto komt uit het Stadsarchief Rotterdam. De informatie komt eveneens uit het Stadsarchief Rotterdam.
Met medewerking van Rotterdam van toen
Kruiskade richting het Corsotheater, 1961
De Kruiskade richting het Corsotheater, 28 augustus 1961.
De Kruiskade komt al in 1506 onder deze naam voor. Het was toen nog maar een voetpad. Dit pad werd in de eerste helft van de 19de eeuw door de Rotterdamsche Werkvereeniging verbreed en tot een schelpweg gemaakt. In 1853 werd de weg door de stad overgenomen en bestraat.
In 1401 werd ze de ‘Ka tot Rotterdam in Cool’ genoemd. De oudste kaart waarop de Kruiskade voorkomt dateert uit 1540. Hierop wordt het verlengde van deze kade in westelijke richting tot aan de Delfshavense Schie ‘doorgeghraven oude ka’ genoemd. De kade moet ouder zijn dan 1389, het jaar waarin toestemming werd verleend om deze Schie te graven.
De Kruiskade en haar verlengingen (West-Kruiskade, Middellandstraat en Vierambachtsstraat) vormden de zuiddijk van de ambachten Blommersdijk en Beukelsdijk. Voor het graven van de Rotterdamse Schie zal de Kruiskade ten oosten aangesloten hebben op de Hofdijk. Haar naam dankte ze waarschijnlijk aan de ‘cruyskamp’, een stuk land dat vanaf het einde van de 15de tot in de 18de eeuw in Beukelsdijk in het ambacht van Cool was gelegen. Vroeger was het Kruisplein een pleintje aan het begin van de West-Kruiskade en de Diergaardesingel. Nu is het het lange plein, dat de verbinding vormt tussen het Stationsplein en de Westersingel.
De Kruisstraat liep vóór het bombardement in mei 1940 van de Kruiskade naar het Stationsplein. Ze lag op de plaats van de oude Koningslaan, die in 1881 door de stad werd overgenomen. De Koningslaan was waarschijnlijk genoemd naar de aanlegger van de laan. In 1648 is er sprake van de Cruyslaan buiten de Delftse Poort. Misschien is dit dezelfde laan. De huidige Kruisstraat is een straat achter het concertgebouw De Doelen, lopende van de Karel Doormanstraat naar het Kruisplein.
De fotograaf is Lex de Herder en de foto komt uit het Stadsarchief Rotterdam. De informatie komt eveneens uit het Stadsarchief Rotterdam.
Met Medewerking van Rotterdam van toen
Stationsplein, 1965
Wachten bij de tramhaltes op het Stationsplein, 1965 (geschat). Hier tram 16 en rechts het Groothandelsgebouw.
In 1878 werd de Rotterdamsche Tramweg Maatschappij (RTM) opgericht. De eerste paardentram in Rotterdam reed in 1879. Later reden er ook stoomtrams in en om de nog niet uitgebreide stad.
Met de invoering van de elektrische tram in 1904 werd er een nieuwe trambedrijf opgericht, genaamd: Rotterdamsche Electrische Tramweg Maatschappij (RETM). Op 18 september 1905 nam de RETM de eerste elektrische tramlijn in gebruik, lijn 1 Honingerdijk – Beurs – Park. In 1906 kwamen er nog vijf lijnen bij. In 1907 en 1908 werden er nog vier lijnen in gebruik genomen.
De RETM droeg na enkele jaren onderhandelen het trambedrijf over aan de gemeente Rotterdam. Op 4 april 1927 valt het Raadsbesluit en op 15 oktober van dat jaar wordt de RETM een gemeentelijk vervoerbedrijf en krijgt het de naam RET, de 1903 werknemers komen in dienst van de gemeente.
Het Groothandelsgebouw is een gebouw en Rijksmonument in het centrum van Rotterdam, ontworpen door de architecten H.A. Maaskant en Ir. W. van Tijen, gelegen aan het Stationsplein naast het Centraal Station van de stad en aan het Weena.
Groothandelsgebouw is zoals de naam in origine werd geschreven. Het was daarmee een “gebouw voor de groothandel”. Begin 21ste eeuw draagt het gebouw een gewijzigde naam, namelijk Groot Handelsgebouw, hetgeen met letters, inclusief de hoofdletters, boven op het gebouw wordt aangegeven.
De fotograaf is Ary Groeneveld en de foto komt uit het Stadsarchief Rotterdam. De informatie komt van Wikipedia.
Met medewerking van Rotterdam van toen
Blaak, 1965
Kantoorgebouwen van de Algemene Bank Nederland, Gulf en Nederlandsche Middenstandsbank aan de Blaak, 1965 (geschat).
De betekenis van de naam Blaak is niet geheel zeker. Het is heel goed mogelijk dat de naam is afgeleid van het Zuidnederlandse woord ‘blak’, dat stil rustig water betekent. Ook kan gedacht worden aan het Middelnederlandse ‘blec’, dat de betekenis heeft van ‘Land, dat even boven het water uitkomt’.
De Blaak was de oude vest voor de uitleg van de stad in het laatst van de 16de eeuw. In de stadsrekeningen van 1480/81 en 1481/82 wordt deze vest ‘die Blake’ genoemd. Sinds 1577 werden erven aan de Zuidblaak door de stad verkocht als bouwgrond, sinds 1581 ook aan de Noordblaak. Tot 1613 werd de vest voor scheepstimmerwerven gebruikt. In 1867 is een gedeelte van de Blaak gedempt ten behoeve van de bouw van een nieuw postkantoor. Het resterende gedeelte is in 1940 gedempt met het puin van de huizen uit de verwoeste binnenstad. De namen Noord- en Zuidblaak voor de straten ter weerszijden van het water zijn toen vervallen.
Sindsdien geldt de naam Blaak voor de brede verkeersweg die door de demping is ontstaan. Later werd de Blaak in westelijke richting doorgetrokken. De nieuwe weg ontving de naam Westblaak. De Overblaak is de straat die over de Blaak heenloopt, en is een onderdeel van het zogeheten paalwoningencomplex. In de volksmond is hieraan de naam Blaakse Bos gegeven.
De fotograaf is Ary Groeneveld en de foto komt uit het Stadsarchief Rotterdam. De informatie komt eveneens uit het Stadsarchief Rotterdam.
Met medewerking van Rotterdam van toen
Pakhuis De Twee Leeuwen – Leuvehaven, 1932
Pakhuis De Twee Leeuwen, voorheen een brouwerij, op nummer 48 aan de oostzijde van de Leuvehaven, 1932. Links de Twee Leeuwensteeg en op de achtergrond de toren van de Zuiderkerk.
Deze steeg was vernoemd naar brouwerij ‘de twee Witte, klimmende Leeuwen’, ten oosten van de steeg. Zij liep voor het bombardement in mei 1940 van de Jufferstraat naar de Leuvehaven.
Brouwerij de Twee Witte Klimmende Leeuwen aan de oostzijde van de Leuvehaven werd in 1621 opgericht door Jacob Jacobszoon van Couwenhoven. Deze was in dat jaar eigenaar geworden van drie aaneengrenzonde percelen aan deze steeg en had door aantrekking der eigendommen van zijn zwager Dammas Janszoon Pesser het terrein verkregen. Hierop werd de brouwerij met mouterij gesticht. Door latere aankoopen werd het terrein nog flink uitgebreid.
In de eerste helft van de 18de eeuw komt de brouwerij in eigendom aan de familie De Monchy, die er in 1750 een vennootschap van maakte. Op 19 maart 1782 werd de brouwerij door brand geheel verwoest maar spoedig daarna weer herbouwd. Tijdens de herbouw ging de leverantie van bier gewoon door. De hiertoe benodigde voorraden werden door collega’s van de bierbrouwer beschikbaar gesteld. De solidariteit onder de Rotterdammers bleek reeds in die dagen….
In 1833 verkocht Salomon de Monchy, die inmiddels de enige eigenaar was geworden, alles aan Samuel Dunlop, die het brouwbedrijf ophief en het gebouw als pakhuis ging gebruiken.
De prentbriefkaart komt uit het Stadsarchief Rotterdam. De informatie komt uit het Stadsarchief Rotterdam en van biernet.nl. Zie https://www.biernet.nl/…/zuid-hol…/rotterdam/twee-leeuwen-de
Met medewerking van Rotterdam van toen
Gezicht onder het spoorwegviaduct over de Binnenrotte, 1935
De Binnenrotte is de straat tussen de Lombardkade en de Hoogstraat waar de centrummarkt wordt gehouden, oorspronkelijk een gedeelte van de rivier de Rotte.
Op de kruising van de Hoogstraat en de Binnenrotte ontstond rond 1270 op de plek waar de dam in de Rotte werd geslagen de stad Rotterdam. In 1340 ontving Rotterdam het stadsrecht en in 1358 werd de stad omvest. Vanaf 1600, toen de uitleg naar de Maas was voltooid, had de stad Rotterdam de vorm van een driehoek. Ze bestond uit twee delen: het waterrijke deel tussen Maas en Blaak waar zich de haven ontwikkelde (Waterstad), en het ommuurde gedeelte tussen Goudsesingel, Coolsingel en Blaak (Landstad).
Het hart van de oude Landstad heet nu Laurenskwartier, genoemd naar het oudste gebouw: de Laurenskerk. Tussen 1600 en 1650 groeide de bevolking van 13.000 naar 30.000 inwoners. Eeuwenlang vonden de belangrijkste activiteiten plaats rond de Laurenskerk. Tegen 1700 was de stadsdriehoek volgebouwd en Rotterdam een bloeiende koopmansstad.
De Binnenrotte was oorspronkelijk een gedeelte van de rivier de Rotte. Aan de Binnenrotte vond in de negentiende eeuw de grootste verkeersdoorbraak plaats, omdat er een rechtstreekse railverbinding moest komen tussen Antwerpen en Rotterdam met aansluiting op de spoorbrug over de Maas. Men besloot voor een verbinding over een viaduct hoog boven de stad. Daarvoor werd in 1871 de Binnenrotte gedempt. Daarmee kwam er definitief een einde aan het water waarlangs Rotterdam is ontstaan. Voor de doorbraak werden ter hoogte van de Moriaansteeg negentien huizen gesloopt evenals de Korenbeurs aan het Steiger.
Het luchtspoor werd op 1 mei 1877 in gebruik genomen. De bogen van het luchtspoor verschaften niet alleen een droog onderdak aan straathandelaren maar ook voor prostituees was het een perfect werkterrein. In 1993 werd het viaduct gesloopt nadat het overbodig was geworden door de aanleg van de Willemsspoortunnel. Tijdens de werkzaamheden kwam de oude loop van de Rotte weer te voorschijn en speciaal de plaats van de dam.
De Binnenrotte werd een grote open ruimte die sinds 1995 op dinsdag en zaterdag gebruikt wordt door de Rotterdamse Centrummarkt, een algemene warenmarkt met ruim 450 kramen. Tot de afbraak van het viaduct dienden de bogen als plaats voor de weekmarkt, die in 1958 van het Noordplein naar de Binnenrotte was verplaatst. Een tijdelijke verhuizing naar de Mariniersweg vond plaats in 1989 in verband met de aanleg van de Spoortunnel.
De prentbriefkaart komt uit het Stadsarchief Rotterdam. De informatie komt eveneens uit het Stadsarchief Rotterdam
Met medewerking van Rotterdam van toen
Hofplein,1926
Het Hofplein met op de achtergrond molen De Blauwe Molen en het spoorwegviaduct, 1926.
Het Hofplein herinnert aan de ridderhofstad Weena, die noordoostelijk van het huidige Hofplein was gelegen. De Hofdijk komt al in 1397 in bronnen voor. Het slot wordt reeds in 1306 vermeld. De oorspronkelijke Hofdijk stamde uit de 13de eeuw en strekte zich langs de Rotte uit tot het Zwaanshals en de Oudedijk. Het Hofplein ontstond in de eerste helft van de 19de eeuw nadat de Kolk of Gracht tussen de Delftse Poort en de Hofpoort was gedempt. Van 1853 tot 1875 was het plein als veemarkt ingericht. De oudste naam is Hofpoortplein naar de Hofpoort die daar stond en in 1833 is afgebroken. In 1908 werd aan het plein het station van de Zuid-Hollandsche Electrische Spoorweg-Maatschappij, de lijn Rotterdam-Scheveningen, geopend.
De oudste vermelding van een molen op deze plaats dateert van 1424, waarschijnlijk kreeg de molen in 1663 zijn latere
vorm. De naam Blauwe molen was misschien afkomstig van een dergelijk gekleurde voorganger, een standerdmolen.
In 1880 werd de molen onttakeld en voorzien van een stoommachine. De molen stond toen ook wel bekend onder de naam De Molen zonder wieken. In 1874 werd de Binnenrotte gedempt. In de romp naast brouwerij De Posthoorn was jarenlang een winkel gevestigd, met een opvallende gevel met Jugendstil-kenmerken. Na het bombardement van mei 1940 werd de molen in de maand juli van hetzelfde jaar gesloopt.
De foto komt uit de fotocollectie van het Stadsarchief Rotterdam. De informatie komt eveneens uit het Stadsarchief Rotterdam en van molendatabase.nl. Lees verder op http://www.molendatabase.org/molendb.php…
Met medewerking van Rotterdam van toen
