De hoek van de Zaagmolenstraat en het Zwaanshals 1990.

Woonhuizen uit omstreeks 1892 op de hoek van de Zaagmolenstraat en het Zwaanshals (rechts), circa 1990.

De Zaagmolenstraat is vernoemd naar de houtzaagmolens, die vroeger aan de Rotte stonden. In 1671 kwam de houtzaagmolen bij de buitenplaats ‘Woelwijk’, genaamd ‘de twee Zwanen’ al voor. Verder was hier in 1784 een houtkoperij met twee zaagmolens, ‘de Ooievaar’ en ‘de Zwaan’ geheten. De Zaagmolendrift heette van 1910 tot 1912 Zaagmolenstraat en van 1912 tot 1926 Nieuwe Zaagmolenstraat. De Zaagmolenstraat droeg voor 1897 de naam Van Bommelstraat naar Cornelis van Bommel, die hier o.a. in 1869 bezittingen had. De Zaagmolenbrug was oorspronkelijk een ijzeren ophaalbrug, die in 1895 was gebouwd en tot 1910 ter hoogte van het Noordplein en de Crooswijksesingel over de Rotte lag. Daarna werd ze verplaatst naar de Zaagmolendrift en de Crooswijksestraat. Ze ontving toen de naam Zaagmolenbrug. In 1956 werd ze vervangen door de huidige brug van die naam.

Het ‘Swaenshals’ in Blommersdijk, dat in het laatst van de 16de eeuw wordt vermeld, was zowel de naam van een huis als van het gehele buurtje, waarvan het deel uitmaakte. Men had in het Zwaanshals in 1643 ‘de Witte Gecroonde Swaen’. In 1667 wordt het huis ‘daer uythangt het Swaenshals’ aan de Rottekade of Hofdijksche kade vermeld. Dit moet hetzelfde huis zijn dat in 1593 als De Swaenshals voorkomt. De naam staat waarschijnlijk in verband met de bocht, die de Rotte hier ter plaatse maakt en de vorm van de hals van een zwaan heeft.

De foto komt uit de collectie Dienst Monumentenzorg en bevindt zich in het Stadsarchief Rotterdam. De informatie komt eveneens uit het Stadsarchief Rotterdam.

Met medewerking van Rotterdam van toen